Hejnice

Na przełomie XVI i XVII wieku hrabia František Josef Schlik zaczął zmieniać krajobraz swoich majątków w kompozycję wzajemnie związanych elementów krajobrazowych z praktyczną i jednocześnie duchową treścią, dziś znaną jako Ogród Mariacki. Po jego śmierci rozpoczęty zamiar realizowała dalej jego druga małżonka – kobieta tak pobożna, tak miłująca sztukę – hrabina Anna Josefa Schlik, z domu Krakowská z Kolowrat. W miejscowości Veliš, w pobliżu miasta, gdzie stał w XIV wieku pierwotny gotycki kościół, zleciła w latach 1747–1752 według planów Anselma Martina Luraga budowę wyjątkowo cennego późnobarokowego kościoła będącego pięknym przykładem iluzyjnej dyspozycji.

Na pierwszy rzut oka gościa zainteresuje rozwiązanie całego terenu wokół kościoła. Jest również dziełem Luraga – kościół umieścił pośrodku cmentarza z centralną dyspozycją. Na cmentarzu otoczonym murem, były pierwotnie w czterech rogach kwadratowe kostnice ze ściętymi narożnikami. Pierwotnie były zdobione wewnątrz i na zewnątrz malowidłami. Dwie z nich rozebrano po pożarze. Jedna z pozostałych ma na ostrosłupowym dachu posąg anioła trąbiącego na sąd ostateczny, druga posąg zmartwychwstania Chrystusa. Do kościoła prowadzą płaskie schody, na bokach których są posągi sześciu świętych, dla uzyskania iluzji perspektywy stopniowo zmniejszają się.

Właściwy kościół jest jednonawowy, z prostokątnym planem i półokrągłym prezbiterium. Na bokach nawy są dwie zakrystie a nad zachodnią, główną fasadą jest prostopadłościenna wieża z ryzalitem, na górze z attyką i skrzydłami na bokach wieży. Kościół ma trzy duże wejścia. Nad głównym wejściem z prostokątnym portalem dwa anioły trzymają obraz staroboleslavskiej Rodzicielki Bożej, pod nim są dwa znaki, šlikowski i kolovrat-krakovski. Nad portalem jest duże łukowe sklepione okno z łamanym gzymsem i zwornikiem, na jego bokach są pilastry podpierające górny trójkątny tympanon z małym okienkiem, zwany wole oko. Na bokach portalu są posągi dwóch czeskich patronów, po lewej stronie św. Wojciech i po prawej stronie św. Prokop. Wyposażenie kościoła jest barokowe, oryginalne z okresu jego budowy, na głównym ołtarzu jest obraz św. Wacława autorstwa Hellicha, na ołtarzach bocznych obrazy Panny Marii i św. Anny tego samego autora, z lat 70. XIX wieku.

W prezbiterium jest obraz wotyczny z 1756 roku o założeniu kościoła, na którym jest między innymi wyobrażona fundatorka kościoła i jego budowniczy.